„Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich” to interesujący obszar chroniony, położony na terenie wschodniej części Kotliny Raciborskiej oraz obejmujący północne fragmenty Płaskowyżu Rybnickiego. Park krajobrazowy utworzony został tu w 1993 r. Obejmuje on obszar 49 tys. ha, do którego dochodzą także strefy ochronne o powierzchni całkowitej 14 tys. ha. Walory przyrodnicze oraz wartości historyczno-kulturowe czynią z parku rejon atrakcyjny turystycznie.
Obszar parku „Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich”, charakteryzujący się malowniczym krajobrazem, cechuje także m.in. obfitość wód. Przyczyniło się to do znacznego zróżnicowania tutejszego środowiska, w którym bytuje wiele gatunków roślin i zwierząt. Woda miała także znaczenie dla gospodarki rozwijanej na tych terenach przez zakonników.
Szata roślinna, pierwotnie tworzona głównie przez zbiorowiska leśne, obecnie w znacznym stopniu jest wynikiem przekształceń dokonanych przez człowieka. Według najnowszych opracowań, na terenie parku występuje 49 gatunków roślin gatunkowo chronionych. Urozmaicona jest także fauna. Środowisko ziemno-wodne sprzyja życiu 14 gatunków płazów. W parku naliczono także 6 gatunków gadów, 236 gatunków ptaków oraz 50 gatunków ssaków. Część tutejszych zwierząt to m.in. gatunki wpisane do „Polskiej czerwonej księgi zwierząt”, a więc zagrożone wyginięciem na terenie kraju.
Park Krajobrazowy "Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich", fot. M. Giba - Kraina Górnej Odry
Park Krajobrazowy "Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich", fot. M. Giba - Kraina Górnej Odry
Park Krajobrazowy "Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich", Opactwo cystersów w Rudach, fot. M. Giba - Kraina Górnej Odry
Park Krajobrazowy "Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich", Platan Klonolistny, ot. M. Giba - Kraina Górnej Odry
Arboretum Bramy Morawskiej w Raciborzu
Obszar parku jest cenny także z uwagi na położenie w korytarzu ekologicznym, łączącym doliny Wisły i Odry oraz rejony podgórskie Karpat i Sudetów. Najcenniejszym przyrodniczo obszarem jest rezerwat leśno-stawowy „Łężczok” w rejonie Raciborza, chroniący wielogatunkowy las łęgowy, aleję zabytkowych drzew oraz starorzecza Odry, będące miejscem lęgowym ptactwa.
Rezerwat Przyrody Łężczok
Z ciekawszych obszarów Parku wymienić można Arboretum Bramy Morawskiej w Raciborzu, tzw. Pojezierze Palowickie oraz uroczyska „Głębokie Doły” i „Kencerz”. Obok naturalnych walorów przyrodniczych do szczególnych wartości obszaru należy krajobraz kulturowy, powstały w wyniku gospodarki pracowitych zakonników, cystersów, sprowadzonych na te ziemie w połowie XIII w.
Pojezierze Palowickie fot. D.Berłowski roweremposlasku.pl
Zespół klasztorno-pałacowy w Rudach wraz z pocysterskim, XIII-wiecznym kościołem stanowi najcenniejszy zabytek parku.
Zespół Klasztorno Palacowy w Rudach i jego zielone okolice fot. opengroup.com