Dąbrowa Górnicza zalicza się do najrozleglejszych miast Polski. Miejscowość ukształtowała się w XIX wieku jako ośrodek przemysłowy z centrum we wsi Dąbrowa. W następnych dziesięcioleciach miasto wchłonęło okoliczne osady, w tym położony na wschodzie - u podnóża Wzgórza Gołonoskiego - Gołonóg, Legenda o tym miejscu mówi, że do pustelnika zamieszkującego wzgórze, boso udała się królowa Jadwiga, kalecząc stopy o kamienie. Tam gdzie kapnęła kropla jej krwi wyrastały fiołki, a ludność to miejsce (od jej bosych stóp) ochrzciła nazwą Gołonóg. Tyle legenda. Fakty mówią, że wiadomości o wsi Gołonóg pochodzą z czasów średniowiecznych.
Przez stulecia osada należała do włości biskupów krakowskich. To właśnie oni erygowali w Gołonogu parafię w 1675 roku i wybudowali kościół, który konsekrował w roku 1678 biskup Andrzej Trzebicki. Świątynia stanęła na szczycie dominującego nad okolicą Wzgórza Gołonoskiego (o wysokości 337 m n.p.m.), a za patronów otrzymała Najświętszą Marię Pannę i św. Andrzeja. Blisko sto lat później do kościoła dobudowano, staraniem biskupa Andrzeja Załuskiego, wieżę. W drugiej zaś połowie XIX stulecia świątynię poszerzono o nawy boczne i uzupełniono o zakrystię i skarbiec. Wtedy też, pozostający już w granicach diecezji kieleckiej, gołonoski kościół zyskał nowe wezwanie - Najświętszej Marii Panny i św. Antoniego z Padwy. W 1951 roku gospodarzami kościoła zostali ojcowie franciszkanie, którzy pełnią w nim posługę duszpasterską do dziś.
Kościół Najświętszej Marii Panny i św. Antoniego z Padwy jest orientowaną bazyliką, zbudowaną z kamienia, w stylu barokowym. Od zachodu wznosi się wieloboczna wieża, zwieńczona baniastym hełmem; do nawy głównej przylega węższe od niej prezbiterium, zamknięte owalnie. Nad nawą umieszczono barokową sygnaturkę. Wystrój i wyposażenie wnętrza pochodzi z końca XIX i pierwszej połowy XX wieku. Kościół Najświętszej Marii Panny i św. Antoniego z Padwy otoczony jest zabytkowym murem, a w jego pobliżu znajduje się rozległy cmentarz.