Lasy Murckowskie stanowią rozległy obszar leśny w granicach administracyjnych Katowic, Tychów i Mysłowic. Ich fragment, zawierający pozostałości Puszczy Śląskiej, został objęty ochroną w formie rezerwatu przyrody.
Rezerwat Las Murckowski, fot. CDPGŚ
Pierwsi osadnicy pojawili się tutaj w XVII wieku – byli to smolarze, produkujący węgiel drzewny i smołę drzewną. W tym samym stuleciu korzystano już także z płytko zalegających pokładów węgla. W połowie XVIII wieku, w gęstych lasach założono jedną z pierwszych kopalń węgla kamiennego, która do początków naszego stulecia funkcjonowała jako KWK „Murcki”.
Rezerwat Las Murckowski, fot. CDPGŚ
Rezerwat przyrody Las Murckowski utworzono w 1953 roku w celu zachowania fragmentu lasu mieszanego o cechach naturalnych, położonego w bezpośrednim sąsiedztwie aglomeracji przemysłowej. Obszar rezerwatu, liczący obecnie około 100 ha powierzchni, odznacza się silnie urozmaiconą rzeźbą terenu. Pomiędzy licznymi wzniesieniami płyną niewielkie potoki i mniejsze cieki, z których większość wpada do rzeki Mlecznej.
Rezerwat Las Murckowski, fot. CDPGŚ
Największym walorem przyrodniczym obiektu jest kwaśna buczyna niżowa Luzulo pilosae-Fagetum, w której wiek wielu okazów drzew przekracza 150 lat. Drzewostan tworzą okazałe buki, dęby bezszypułkowe i szypułkowe, a także brzozy i sosny. W runie bukowego lasu występuje szereg gatunków reprezentujących element górski flory: bez koralowy Sambucus racemosa, kokoryczka okółkowa Polygonatum verticillatum, lepiężnik biały Petasites albus, rzeżusznik Hallera Cardaminopsis halleri, starzec jajowaty Senecio ovatus oraz trzcinnik owłosiony Calamagrostis villosa. Flora rezerwatu liczy 210 gatunków roślin naczyniowych, 42 gatunki mchów, 6 gatunków wątrobowców i 3 gatunki porostów.
Rezerwat Las Murckowski, fot. CDPGŚ
Rezerwat Las Murckowski, fot. CDPGŚ
Rezerwat Las Murckowski, fot. CDPGŚ
Wśród zwierząt kręgowych najliczniejsze są ptaki, lecz warto wspomnieć o licznej populacji drobnych ssaków owadożernych − ryjówki aksamitnej Sorex araneus i zębiełka karliczka Crocidura suaveolens. Las Murckowski jest ważnym miejscem w dziejach ochrony czynnej żubra Bison bonasus. To właśnie tutaj w drugiej połowie XIX w. sprowadzono i hodowano żubry, które później zostały przeniesione do Lasów Pszczyńskich. Teren rezerwatu Las Murckowski jest udostępniony dla ruchu pieszego i rowerowego wyłącznie na zaproponowanej trasie spacerowej. Kompleks Lasów Murckowskich można jednak poznawać szerzej dzięki sieci znakowanych szlaków turystycznych – pieszych i rowerowych.