Pierwsza parafia luterańska powstała w Mikołowie w 1580 r. Wówczas to w rękach zwolenników nauki Marcina Lutra znalazły się katolickie kościoły św. Wojciecha i św. Mikołaja. W 1628 r. na mocy edyktu restytucyjnego, który objął część Śląska pod panowaniem Habsburgów, rozpoczęła się na tych terenach kontrreformacja. Miejscowy proboszcz, ks. Marcin Fröhlich musiał przenieść się do Warszowic, zaś w roku 1654 Restytucyjna Komisja Cesarska odebrała ewangelikom klucze od kościołów, które wróciły do katolików. Ponieważ były to czasy niesprzyjające luteranom, uczęszczali oni początkowo na nabożeństwa do kaplicy zamkowej ewangelickiego rodu Promniców w Pszczynie, a później na tajne nabożeństwa, które odbywały się w lasach Gostyni, w Wyrach, oraz na zboczach Równicy w Beskidzie Śląskim.
W roku 1707 na mocy ugody altransztackiej pozwolono śląskim ewangelikom na zbudowanie sześciu kościołów, z których najbliższy znalazł się 60 km od Mikołowa - w Cieszynie (jest to jedyny z owych sześciu kościołów, zwanych Kościołami Łaski, który dotrwał do naszych czasów). Gdy w 1742 r. tutejsze tereny przeszły pod panowanie protestanckich Prus, mogły powstać tu nowe świątynie ewangelickie. Jednak dopiero od 1818 roku, za zezwoleniem księcia pszczyńskiego Henryka, nabożeństwa ewangelickie (w językach polskim i niemieckim) mogły być odprawiane w Mikołowie. Odbywały się one w sali wynajętej od aptekarza, Karola Breitkopfa - będącego zresztą katolikiem. Później nabył ową aptekę Robert Jungfer, ewangelik z Kołobrzegu. Rok 1854 był początkiem samodzielnej parafii, wkrótce też (w latach 1860-61) wzniesiono kościół ewangelicki w stylu neogotyckim. Fundusze na budowę pozyskano m.in. od księcia pszczyńskiego, Jana Henryka XI oraz Śląskiego Stowarzyszenia Gustawa Adolfa. Uroczystego poświęcenia dokonał 29 października 1861 r. generalny superintendent, ks. dr Hahn z Wrocławia.
W neogotyckim ołtarzu znajduje się obraz Pana Jezusa, na motywie Ewangelii Janowej, zatytułowany „Kogo szukacie?”, namalowany przez berlińskiego malarza Radtkego. Do wyposażenia należą także neogotycka ambona i chrzcielnica. Od 1932 r. był tu proboszczem ks. Gustaw Adolf Leder, jeden z najwybitniejszych tutejszych duchownych. Podczas II wojny kościół ewangelicki w Mikołowie został znacznie zdewastowany, jednak wkrótce szybko go odremontowano.