Mikołów to blisko 40-tysięczne miasto, graniczące od wschodu z Katowicami. Jego historia należy do najdłuższych na Górnym Śląsku. Osada istniała już na początku XIII wieku i pełniła ważną rolę kasztelanii piastowskiej. Prawa miejskie otrzymała w pierwszej połowie XVI wieku, kiedy tereny te podlegały już Habsburgom. W XIX i XX wieku - pod panowaniem pruskim, a później w Polsce - miasto rozwinęło się ludnościowo i gospodarczo, chociaż dało się prześcignąć sąsiednim ośrodkom miejskim.
Samodzielną parafię w Mikołowie utworzono w okresie średniowiecza. Podlegała ona aż do początku XIX wieku diecezji krakowskiej. Z początku wiernym służył kościółek pod wezwaniem św. Mikołaja, wnet jednak zbudowano drugą świątynię, na której patrona obrano św. Wojciecha. Do niej przeniesiono też siedzibę mikołowskiej parafii. Pierwszy kościół św. Wojciecha był obiektem drewnianym. Wiadomości o istnieniu budynku murowanego pochodzą dopiero z XVI wieku. Wtedy przejęli go i użytkowali miejscowi protestanci. Do rąk katolików powrócił w 1630 roku. Ośrodkiem parafii pozostał do 1861, kiedy poświęcono nową, większą świątynię. Od tej pory, do 1960 roku, w Mikołowie funkcjonowały dwa kościoły pod wezwaniem św. Wojciecha. Wreszcie starszemu nadano wezwanie Matki Bożej Śnieżnej. Historia powstania nowego kościoła parafialnego zaczęła się w pierwszej połowie XIX wieku. Parafia była wówczas bardzo liczna i rozległa terytorialnie. Prace przy budowie nowego gmachu świątyni podjęto w roku 1843. Niestety, błędy w projekcie budowlanym oraz kryzys gospodarczy i społeczny („wiosna ludów”) przedłużyły proces inwestycyjny. Świątynię poświęcono dopiero w roku 1861.
Kościół św. Wojciecha w Mikołowie jest orientowany, wymurowany na planie prostokąta, w stylu neoromańskim. Od zachodu wznoszą się dwie wieże, przykryte ostrosłupowymi hełmami. Do nawy przylega niewielka, półkolista apsyda. W portalu głównym wymalowano postacie dwóch, wyniesionych na ołtarze błogosławionych, związanych z mikołowską parafią. Są to księża: Emil Szramek i Stanisław Kubista. Wnętrze jest trójnawowe. Warto w nim odszukać obraz Męki Pańskiej, autorstwa znanego, niemieckiego malarza religijnego, Jana Bochenka, oraz podziwiać XIX-wieczne witraże i organy. W 2008 roku papież Benedykt XVI nadał świątyni tytuł bazyliki mniejszej.