Stary dworzec kolejowy w Katowicach

Stary dworzec kolejowy w Katowicach wzniesiony został z początkiem XX w. i przez wiele lat stanowił jedną z wizytówek Górnego Śląska. Z biegiem czasu gmach dworca stawał się coraz mniej wystarczający dla potrzeb rosnącego ruchu pasażerskiego, co sprawiło, że był kilka razy powiększany wzwyż, a po II wojnie podjęto decyzję o zbudowaniu nowego obiektu, który oddano do użytku w roku 1972. Obecnie budynek starego dworca należy do prywatnej firmy.

Historia

Początki kolei na Śląsku przypadają na lata 40-te XIX w., a więc na czasy, gdy teren ten podzielony był pomiędzy trzech zaborców. Budowa linii kolejowych najsprawniej postępowała oczywiście na terytorium państwa pruskiego. Odcinek Kolei Górnośląskiej, wiodącej z głębi Prus przez teren obecnych Katowic do Mysłowic, otwarty został 3 października 1846 r. Co ciekawe, miasto Katowice wówczas jeszcze nie istniało. Osada bowiem otrzymała prawa miejskie - dzięki rozwojowi spowodowanemu m.in. właśnie przez kolej - w r. 1865. Obok Kolei Górnośląskich dotarły do Katowic również tory innych, konkurencyjnych przedsiębiorstw - o nazwie Kolej Prawego Brzegu Odry (linia z Wrocławia) oraz Kolej Wilhelma (linia do Raciborza), które jednak w końcu włączone zostały w układ torów Kolei Górnośląskiej. Pierwotnie w Katowicach istniała mała stacyjka. Dynamiczny rozwój przemysłu i nadanie praw miejskich spowodowały konieczność jej rozbudowy, co nastąpiło w latach 70-tych XIX wieku. Złożyły się nań bryły hal dworcowych oraz towarzyszące im budowle, mieszczące poczekalnie, restaurację, a także lokale biurowe i mieszkalne. Ponieważ w tym rejonie powstały już budynki miejskie, podjęto decyzję o rozdzieleniu infrastruktury dworcowej. Dworzec pasażerski pozostał na dawnym miejscu, zaś towarowy zlokalizowano nieco na zachód. Kompleks zabudowań dworca pasażerskiego, zwanego dziś starym dworcem, poszerzono w 1906 r. o dwa budynki boczne w duchu secesyjnym, jednak nieco ciężkawe w formie. Po II wojnie, w latach 60-tych, nad centralną, jednopiętrową dotąd częścią wzniesiono kolejne, dwie kondygnacje.

Wygląd dworca

Imponujący rozmiarami, lecz niezbyt spójny architektonicznie stary dworzec kolejowy, jest gmachem raczej bezstylowym. Wyróżniają się jedynie owe boczne jego części, które zachowały swój przyciężki, lecz generalnie secesyjny charakter. Rozwój miasta, które już w latach międzywojennych stało się stolicą polskiej części Górnego Śląska, sprawił, że także ów dworzec z biegiem czasu okazał się niewystarczający. Już od lat pięćdziesiątych budowano nowy obiekt, który - ukończony w roku 1972 - zastąpił w swej funkcji dotychczasowy, stary dworzec kolejowy w Katowicach.

Obecnie gmach dworca mieści firmy i lokale gastronomiczne.