Kaplica Grobu Bożego w Potępie

Kaplica Grobu Bożego i św. Medarda w Potępie należy do najoryginalniejszych zabytków sakralnych powiatu tarnogórskiego. Tę niewielką świątynię ufundował (w drugiej połowie XVII wieku) pan na zamku w Tworogu, hrabia Jerzy Leonard Colonna; miała ona służyć hutnikom i wszystkim mieszkańcom wsi, zagubionej w rozległych lasach. Wzorem dla kaplicy był Boży Grób w Jerozolimie. Uwagę zwraca nietypowy podział wnętrza oraz ołtarz z postacią Chrystusa w grobie.

Potępa

Niewielka wieś Potępa leży w Lasach Lublinieckich, przy ujściu rzeczki Stoły do Małej Panwi. Administracyjnie należy do gminy Krupski Młyn; kościół parafialny stoi natomiast w Kotach. Początki Potępy sięgają prawdopodobnie przełomu XVI i XVII wieku. Dzięki bliskości rzek i gęstych lasów powstała tutaj osada, której mieszkańcy trudnili się młynarstwem, wytopem żelaza i gospodarką leśną; później uruchomiono tutaj kuźnice żelaza. W XVII stuleciu osada była jedną z wielu w olbrzymim majątku należącym do rodu Colonnów. Rodzina ta przybyła na Śląsk z Katalonii; hrabia Caspar Colonna miał główną siedzibę na zamku w Tworogu, należał do niego także zamek w Toszku. Po nim majątek przejął syn, Jerzy Leonard Colonna. To właśnie hrabia Jerzy Leonard zadbał o życie duchowe swoich podwładnych hutników i ufundował w Tworogu, w 1666 roku, kaplicę pod wezwaniem św. Antoniego, a w 1672 - kaplicę Bożego Grobu w Potępie.

Kaplica Grobu Bożego

Wzorem dla kaplicy w Potępie był podobny obiekt w Głogówku, nawiązujący oczywiście do Bożego Grobu w Jerozolimie. Kaplicę wymurował Marcin Grochowski, mistrz z Tworoga. Dokładny opis jej wyglądu w końcu XVIII wieku pozostawił ksiądz Walenty Maciej Hoscheck, w latach 1785-1802 proboszcz parafii Koty z siedzibą w Tworogu: „Kaplica ta podzielona jest na dwie części. Przednia część, od drzwi, przeznaczona jest dla ludu uczestniczącego we mszy św. Wewnętrzna część, do której jest wejście przez bardzo niskie przejście, przeznaczona jest dla samego kapłana celebrującego i ministranta. Tam też znajduje się mały ołtarz, a w nim drewniana rzeźba przedstawiająca Zbawiciela spoczywającego w grobie. Nad ołtarzem widoczny jest dość piękny obraz Zmartwychwstania Pańskiego, który jednak z powodu starości i wilgotności miejsca jest mocno uszkodzony i dziurawy. Tutaj, gdzie odprawia się mszę świętą, nie ma żadnego okna, jednak w pierwszym pomieszczeniu są trzy małe okna, niejednakowe. W wieżyczce wisi mały dzwon, który rozbrzmiewa przed mszą św. i codziennie na Anioł Pański.” W XXI wieku kaplica została gruntownie odnowiona i jest teraz ozdobą centralnego placu w Potępie. Budynek jest niewielki, postawiony na planie prostokąta, ma zaokrąglone prezbiterium. Drzwi, okienka i wnęki w prezbiterium mają wykończenie ostrołukowe. Zewnętrzną ozdobą są drewniane kolumny przy ścianie kaplicy. Dach został pokryty gontami, podobnie jak latarnia z baniastym hełmem. Wnętrze jest dwuczęściowe. Barokowy ołtarz z grobem Chrystusa umieszczono na prawej ścianie prezbiterium. Wisi tu również obraz św. Medarda, współpatrona kaplicy.