Pszczyna na weekend

Pszczyna to niezwykłe miejsce położone w południowej części województwa śląskiego. Na tle wybitnie industrialnego charakteru tych ziem jawi się, jako zielona oaza, istna Perła Górnego Śląska. Liczne atrakcje turystyczne ze znakomicie zachowanym pałacem i malowniczym parkiem zamkowym, co roku przyciągają tu rzesze turystów, urzeczonych klimatem i niepowtarzalnym charakterem tego miejsca.

W średniowieczu Pszczyna była osadą powstałą na szlaku kupieckim prowadzącym z Krakowa na Śląsk, do Cieszyna i dalej, na południe Europy. Dziś Pszczyna znajduje się na przecięciu tras Oświęcim-Rybnik i Katowice-Bielsko-Cieszyn, co czyni z miasta ważny węzeł komunikacyjny. Dobrze zachowany, średniowieczny układ urbanistyczny starego miasta, piękny rynek oraz liczne zabytki architektury XVIII i XIX-wiecznej nadają Pszczynie nastrojowy, kameralny charakter.

Muzeum Zamkowe, fot. T. Gębuś. arch. ŚOT

Jednym z najsłynniejszych zabytków w Pszczynie i w województwie śląskim w ogóle, jest kilkukrotnie przebudowywany wspaniały zamek. Jest to jedna z najcenniejszych w Polsce rezydencji, pełniących funkcje muzealne  (Brama Wybrańców 1). Zamek w Pszczynie należy do tych nielicznych muzeów tego typu w naszej części Europy, które zachowały historyczne, bogate wyposażenie. Zachowało się około 80% oryginalnego wyposażenia wnętrz z przełomu wieków XIX/XX. W ostatniej dekadzie XX w. przeprowadzono prace konserwatorskie, a w oparciu o zachowaną ikonografię i archiwalne spisy inwentarzowe przywrócono dawne funkcje oraz aranżacje wnętrz odkrywając oryginalne kolory i złocenia. W salach zamkowych regularnie odbywają się koncerty muzyki dawnej i klasycznej, nazywane imieniem niemieckiego kompozytora, który przebywał w Pszczynie jako kapelmistrz rodziny Promnitzów - „wieczorami u Telemanna”. 

Westybul - Muzeum Zamkowe, fot. T. Gębuś. arch. ŚOT

Muzeum Zamkowe, fot. T. Gębuś. arch. ŚOT

W ostatnich latach odrestaurowano i oddano do użytki Stajnie Książęce (ul. Basztowa 6-8). Warto i do nich choć na chwilę zajrzeć, by zobaczyć wystawy stałe i czasowe lub po prostu odpocząć przy filiżance dobrej kawy w urządzonej tam stylowej kawiarence.

Stajnie książęce, fot. arch. Urzędu Miejskiego w Pszczynie

Zabytkowy Park Pszczyński, pośrodku którego znajduje się pałac, zajmuje powierzchnię 156 ha i podzielony jest na trzy części: park Zamkowy, Dziką Promenadę oraz park Dworcowy. Park otaczający rezydencję, początkowo renesansowy, później barokowy, w XVII w. przekształcono w ogród romantyczny, dodając takie elementy jak domek ogrodnika, altany, mostki, oczka wodne, chińska brama, herbaciarnia na wyspie, skupiska drzew i krzewów. W obecnym kształcie, zachowanym od XIX w., wspaniale nadaje się na długie spacery czy rowerowe przejażdżki (alejki są szerokie, gdyż były dostosowane do jazdy konnej). Na obrzeżach parku Zamkowego przy ul. Katowickiej, w zabytkowym budynku zwanym „Domkiem Ogrodnika”, funkcjonuje Muzeum Militarnych Dziejów Śląska.

 Muzeum Militarnych Dziejów Śląska, for. P. Lisowski, arch. Urzędu Miejskiego w Pszczynie

W parku Dworcowym zajrzeć warto do ciekawego Skansenu Zagroda Wsi Pszczyńskiej (ul. Parkowa 20), który jest jednym z dwóch (obok Skansenu Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie) skansenów na Szlaku Architektury Drewnianej. Na ponad dwuhektarowej powierzchni zgromadzono drewniane zabudowania wraz z oryginalnymi wystrojami wnętrz i wyposażeniem z Pszczyny i sąsiednich wsi. Zobaczyć można m.in. spichlerz, maszlanię, wozownię, kuźnię, młyn wodny, czynną pasiekę czy stodoły.

Skansen Zagroda Wsi Pszczyńskiej, fot. T. Gębuś, arch. ŚOT

Skansen Zagroda Wsi Pszczyńskiej, fot. T. Gębuś, arch. ŚOT

Niedaleko pszczyńskiej starówki, na terenie zabytkowego parku Dzika Promenada, znajduje się Pokazowa Zagroda Zubrów (ul. Żorska 5). Składa się ona z paśników, zagrody kwarantannowej, magazynów karmy i oczywiście dwóch głównych zagród, w których mieszkają te fascynujące zwierzęta (pozostają pod całkowitą ochroną). W Zagrodzie otwarto również Ośrodek Edukacji Ekologicznej, w którym można zobaczyć wystawę dotyczącą flory i fauny Pszczyny i okolic, a także trójwymiarowy film o żubrach, a potem odpocząć i posilić się w przytulnej restauracji.

Pokazowa Zagroda Żubrów, fot. T. Gębuś, arch. ŚOT

Pomiędzy Pokazową Zagrodą Żubrów a Parkiem Zamkowym usytuowane jest pole golfowe (ul. Sznelowiec 30). Pole zostało zaprojektowane tak, że mogą tu grać zarówno początkujący, jak i zawodowcy. Na powierzchni 28 ha znajduje się 9 dołków. Na miejscu istnieje możliwość wypożyczenia sprzętu, a także nauki pod okiem doświadczonego instruktora. Można także zdobyć Zieloną Kartę – dokument golfisty, który nie uprawnia jeszcze do uczestnictwa w turniejach, ale jest wstępem do zdobycia kolejnej karty – HCP.

Pole golfowe, arch. Urzędu Miejskiego w Pszczynie

Warto też przespacerować się główną handlową arterią miasta, ulicą Piastowską, przy której stoi wiele XVIII – wiecznych kamienic, niektóre z zachowanymi godłami cechowymi. Na szczególną uwagę zasługuje budynek apteki Pod Murzynem, kamienica Pod Lwem, a na samym początku ulicy podziwiać można dawny hotel Pszczyński Dwór (obecnie dom kultury) oraz neogotycką kamienicę z wykuszem i bogato zdobioną elewacją. Przy końcu ulicy Piastowskiej, w XVIII-wiecznej kamienicy z dachem krytym gontem mieści się Muzeum Prasy Śląskiej (ul. Piastowska 26). Założona w 1985 r. placówka przybliża zwiedzającym historię drukarstwa na Śląsku od jego początków do wybuchu II wojny światowej. Oprócz czasopism wydawanych przez działaczy takich jak Wojciech Korfanty, Stanisław Ligoń czy Karol Miarka, zobaczyć można maszyny drukarskie (m.in. linotyp) oraz urządzenia introligatorskie. Każdy turysta może przez chwilę poczuć się jak XIX-wieczny drukarz i w dawnej oficynie typograficznej wytłoczyć dla siebie pamiątkowy druczek na zabytkowej prasie ręcznej. W muzeum osobną salę poświęcono kolekcji instrumentów muzycznych, znajduje się tam również XVII-wieczny pozytyw, a patronem Sali jest Georg Philil Telemann.

Muzeum Prasy Śląskiej, fot. T. Gębuś, arch. ŚOT
Na niedawno odremontowanym rynku warto zobaczyć ławeczkę księżnej Daisy, najsłynniejszej mieszkanki pszczyńskiego zamku

Nieco dalej, bo w Brzeźcach znajduje się Restauracja Zacisze, której historia sięga 1640 roku. Dziś lokal jest kontynuacją rodzinnej tradycji położony jest 8 km od trasy Katowice – Wisła i 10 km od trasy Katowice – Bielsko. Stanowi idealne miejsce na odpoczynek w podróży. Oprócz wyśmienitej kuchni śląskiej i polskiej, polecamy różnorodne sałatki oraz pyszną, włoską kawę, wina z całego świata i desery.
W menu "Śląskie Smaki": Galert śląski, Żur żeniaty, Rosół weselny z makaronem, Rolada śląska, kluski i modro kapusta, Sandacz w sosie ziołowym, Wędzone żeberka z panczkrautem, Tort Sachera, Kopa pszczyńska/

W malowniczym zakątku wsi na skraju lasów pszczyńskich vis a vis Rezerwatu „Żubrowisko” w Jankowicach leży Karczma Wiejska. Wokół karczmy znajdują się obszerne tarasy, altany ze strzechy, deptak, palenisko na ogniska i nowoczesny plac zabaw dla dzieci. W ogrodzie organizowane są imprezy plenerowe i eventy, zimą kuligi z ogniskiem. W menu "Śląskie Smaki" polecamy: Zupę z podgrzybków, Golonko pieczone w piwie, Jabłecznik z bakaliami.