Kajakarstwo w ŚląskimKajakarstwo w Śląskim rozwija się; znajdują się tu znakowane szlaki kajakowe, działają organizatorzy spływów i wypożyczalnie sprzętu. Ale nie każdemu województwo śląskie kojarzy się z turystyką kajakową, a to właśnie tutaj mają swoje źródła największe polskie rzeki takie jak Wisła, Warta i Pilica. Z kolei Odra, która w swoim górnym biegu wpływa do Polski i do województwa śląskiego, w Chałupkach płynie przez zachwycający swą naturalnością obszar
Granicznych Meandrów Odry objęty ochroną krajobrazową.
Ale to nie jedyne rzeki w województwie śląskim, na których można pływać kajakiem. Dzięki bogatej ofercie spływów o różnym stopniu trudności coś dla siebie znajdą zarówno początkujący i rodziny
z dziećmi planujący spokojny wypoczynek, jak i doświadczeni kajakarze szukający wrażeń.
Spływ kajakowy rzeką Rudą, fot. Kraina Górnej Odry, M. Giba
Jak zaplanować spływ w województwie śląskim?Na stronach slaskie.travel oraz dedykowanej kajakarstwu kajakiemprzezslaskie.pl znajdują się bezpłatne i zawsze dostępne mapy kajakowe opracowane bardzo szczegółowo przez Śląską Organizację Turystyczną. Dają one możliwość zapoznania się z przebiegiem (na obszarze województwa śląskiego) takich rzek jak
Białka Lelowska,
Warta,
Liswarta,
Ruda,
Odra,
Pilica,
Kłodnica,
Mała Panew,
Krztynia, a także drogą wodną
Kanału Gliwickiego. Całość opracowana jest w sposób zrozumiały także dla mniej doświadczonych kajakarzy. Każda z map dzieli daną rzekę na odcinki, pozwalające zaplanować spływ etapami. Na mapy naniesiono także utrudnienia występujące na szlaku jak miejsca niebezpieczne, progi i bystrza czy miejsca przenosek. Planowanie spływu ułatwia
zaznaczenie na mapach przystani kajakowych, miejsc odpoczynkowych i atrakcji na trasie.
Aby spływ kajakowy był niezapomnianą wyprawą, pełną emocji i zachwytów, warto wybrać się na jedną z rzek w województwie śląskim. Przegląd rzek idealnych na spływ kajakowy rozpoczynamy na północy województwa.
Spływ kajakowy Liswartą, fot. paragonzpodrozy.pl
Bliskość natury na wyciągnięcie rękiRzeka
Liswarta ma długość 93 km i jest lewobrzeżnym dopływem Warty, do której uchodzi w okolicach wsi Kule. Jej źródła biją w miejscowości Mzyki niedaleko Woźnik. Do spływu nadaje się odcinek o długości 42 km w dolnym biegu rzeki w północnej części województwa śląskiego. Zdaniem wielu kajakarzy Liswarta to jedna z najciekawszych turystycznie rzek w środkowej Polsce. Na tak wysoką
ocenę wpływa charakter tej rzeki, która płynie naturalną doliną. Bogata w meandry i zakola, płynie wijąc się wśród sosnowych lasów i łąk. I to są niezaprzeczalne atuty Liswarty.
Spływ Liswartą można rozpocząć już w Starokrzepicach, ale na najpiękniejszy odcinek rzeki przyjdzie nam jeszcze trochę poczekać. Najbardziej polecany na spływ odcinek Liswarty, określany przez kajakarzy jako niezwykle atrakcyjny. Spływ można zacząć w Dankowie – niedużej, historycznej miejscowości, której atrakcjami są siedemnastowieczne
ruiny zamku Warszyckiego oraz
sanktuarium Matki Bożej Dankowskiej. Przed nami 32 kilometry rzeki, która zachwyca czystą wodą i wartkim nurtem z licznymi bystrzami, towarzyszy nam malowniczy krajobraz, wysokie piaszczyste brzegi i bujna roślinność. Na szlaku zobaczymy stare młyny wodne m.in. przepiękny młyn w Troninach, ciekawe mostki i mosty jak kamienny wiadukt kolejowy za Zawadami, a także napotkamy jazy z koniecznością przenosek. Trasa urozmaicona jest przez wiele naturalnych przeszkód, w tym powalonych drzew i liczne meandry. To czyni Liswartę rzeką dość przygodową. Liswarta uchodzi do Warty we wsi Kule, jednak warto nie wysiadać jeszcze z kajaka, ale kontynuować spływ rzeką Wartą do malowniczej miejscowości Wąsosz, która znana jest z
Kalwarii Wąsowskiej i bitwy z czasów powstania styczniowego, a później popłynąć jeszcze w kierunku Działoszyna. Cała trasa jest bardzo dobrze oznakowana – zaznaczone są miejsca niebezpieczne, miejsca przenosek, a także opisane atrakcje turystyczne przy szlaku kajakowym. Spływ rzeką Liswartą zapewnia bliskość natury i malownicze widoki.
Na spływy jednodniowe najbardziej polecane są odcinki Danków – Zawady (ok. 11 km) i Zawady – Wąsosz Górny (ok. 18 km), które pokonuje się w czasie 4–6 godzin każdy. Na zapoznanie się
z rzeką i dla początkujących kajakarzy dobry będzie odcinek Zawady – Władysławów, który ma tylko 5,5 km bez większych trudności technicznych.
Ale mając przed oczami zalety Liswarty warto pokusić się o więcej niż tylko jednodniowy spływ. Spływ kajakowy Wartą i Liswartą to jedna z najciekawszych propozycji wypoczynku z wiosłem
w ręku w tej części Polski.
Spływ kajakowy Liswartą, fot. kajakiempoliswarcie.plSpływ kajakowy Liswartą, fot. kajakiempoliswarcie.pl
Kajakiem przez JuręDrugą rzeką polecaną na spływ kajakowy w województwie śląskim jest
Warta, jako jedyna, obok Wisły, wspomniana w naszym hymnie narodowym, a trzecia co do długości rzeka Polski. Jej
źródła znajdują się w dzielnicy Zawiercia – Kromołowie – w sercu Jury Krakowsko-Częstochowskiej. Oznakowany szlak kajakowy o długości 42 kilometrów został wytyczony na odcinku od Częstochowy do granicy województwa śląskiego.
Trasa
spływu kajakowego rzeką Wartą rozpoczyna się w Częstochowie przy Bulwarze nad Wartą gdzie niewysoki brzeg umożliwia dobre warunki do wodowania kajaków. Uregulowane początkowo
koryto rzeki pozwala mniej zaawansowanym osobom na zapoznanie się z techniką pływania i sterowania kajakiem. Po mniej więcej pół godzinie wiosłowania docieramy do granic miasta gdzie rozpoczyna się najciekawszy pod względem krajobrazowym śląski odcinek Warty, który jest niezwykle malowniczy. Rzeka, po przebiciu się przez skały Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, tworzy piękny Przełom Mirowski, który charakteryzuje się szczególnymi walorami krajobrazowymi i rozciąga się na odcinku kilkunastu kilometrów. Jeśli jako punkt startu wybierzemy most na Mirowie (dzielnica Częstochowy) to ominiemy część uregulowanego odcinka Warty i od razu wpłyniemy w klimat Jury i Mirowski przełom Warty. Przełom Mirowski tworzą wody Warty i liczne starorzecza, w których odbijają się liczne białe jurajskie ostańce. Podczas spływu możemy podziwiać Skałki Mirowskie – okazałe ostańce wapienne oraz
Skałę Miłości w Mstowie. Warto w tych miejscach
zaplanować odpoczynek połączony ze zwiedzaniem okolicy, bo znajdziemy tu cenne zabytki architektury a wśród nich
Sanktuarium Matki Bożej Mstowskiej. Na wytyczonej trasie można napotkać trudności w postaci progów na rzece, w takich miejscach koniecznością może być przeniesienie kajaka, ale wszelkie trudności rekompensowane są przez piękno
Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd, które nieustannie nas otacza. Spływy jednodniowe zazwyczaj kończą się w Mstowie przy źródle Stoki lub w Kłobukowicach. Rzeka na tym odcinku jest kręta, usiana mostkami i kładkami, pełna powalonych drzew i innych naturalnych przeszkód, ale na koniec czeka na nas piaszczysta plaża z miejscem idealnym do przybijania do brzegu. Warto również zaplanować jednodniowy spływ od Kłobukowic do Garnka (ok. 12 km). Rzeka na tym odcinku zachwyca naturalnością obszarów leśnych i łąkowych.
Spływ kajakowy Wartą, fot. www.slaskie.travel T. Renk
Cisza, las, RudaRzeka
Ruda ma nieco ponad 52 km długości i w całości płynie przez teren województwa śląskiego. Swój początek ma w południowej części Żor, dalej płynie przez Rybnik, Rudy, Rudę Kozielską i Kuźnię Raciborską, a na koniec, tuż za miejscowością Turze, wpływa do Odry. Ruda swoją nazwę zawdzięcza licznie występującym na tym terenie rudom darniowym, z których w przeszłości pozyskiwano żelazo.
Spływ Rudą jest uważany za jeden z ciekawszych w województwie śląskim. Szlak kajakowy na Rudzie podzielony jest na kilka odcinków. Najpopularniejszym z nich jest ośmiokilometrowy odcinek z Rybnika do Rud, którego przepłynięcie zajmuje ok. 2,5 godziny. W przypadku tego odcinka punktem startu i wodowania kajaków jest zapora czołowa na
Zalewie Rybnickim w Rybniku Stodołach. Ten sztuczny zbiornik jest popularnym miejscem rekreacji dla mieszkańców Rybnika i okolic. Z Rybnika płyniemy w kierunku zachodnim. Nurt rzeki jest spokojny, praktycznie nieodczuwalny, choć na trasie spotyka się także kamieniste bystrza. Rzeka w nieuregulowanym, naturalnym korycie wije się przez piękne lasy
Parku Krajobrazowego Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich. Wysokie, miejscami piaszczyste brzegi, otacza zieleń lasu, łąki i pastwiska. Czas spędzony na wodzie urozmaicają i wydłużają niezliczone malownicze meandry oraz przeszkody w postaci zwalonych drzew i konarów. Rzeka przepływa pod trasą czynnej kolei wąskotorowej, więc przy odrobinie szczęścia można zobaczyć pędzącą po moście lokomotywę. Spływ kończymy przy drewnianym moście w parku przypałacowym
opactwa w Rudach, które uważane jest za jedno z najpiękniejszych miejsc w województwie śląskim. Znajduje się tu piękny
gotycko-barokowy kościół pocysterski i
zespół klasztorno-pałacowy z pięknym rozległym parkiem, a w pobliżu dodatkowo
Zabytkowa Stacja Kolei Wąskotorowej. Tak wiele atrakcji daje możliwość ciekawego spędzenia czasu już po zakończonym spływie, a kto ma niedosyt naturalnego piękna i chce podążać jeszcze dalej ma taką możliwość, z Rud można popłynąć dalej – do
Kuźni Raciborskiej. Ten odcinek rzeki jest urokliwy, ale przeznaczony jest dla bardziej doświadczonych kajakarzy, który chcą wzbogacić swoje doświadczenie o nowe doznania i nie boją się
wyzwań w postaci licznych zwałek i slalomu wśród zatopionych lub wystających ponad lustro wody konarów drzew. Nagrodą za podjęty trud jest kontakt z naturą i wszechogarniająca cisza lasu i to aż przez 12 kilometrów…
Spływ kajakowy Rudą, fot. Kraina Górnej Odry M. Giba
Zachwycające Graniczne Meandry OdryOdra, która liczy sobie ponad 800 km długości, to druga co do długości rzeka w Polsce. Ma swój początek we wschodnich Czechach, a na południu województwa śląskiego tworzy bardzo atrakcyjny pięćdziesięciokilometrowy szlak wodny, który urzeka swoją naturalnością.
Spływ kajakowy po Odrze możemy rozpocząć w różnych miejscach, ale dobrym punktem startu jest przygraniczna miejscowość Chałupki, z której możemy dopłynąć do oddalonego o kilkanaście kilometrów Raciborza. Jest to zdecydowanie najpiękniejszy fragment Odry w województwie śląskim, z odcinkami dobrymi zarówno dla osób lubiących spływy bardziej wymagające technicznie, jak i rekreacyjne. O jego wyjątkowości stanowi fakt, że na ośmiokilometrowym odcinku Odry pomiędzy Chałupkami a Zabełkowem rzeka tworzy malownicze zakola nazywane
Granicznymi Meandrami Odry, które są chronione obszarem Natura 2000 i uznawane za jeden z najpiękniejszych odcinków tej rzeki. Stanowią one także naturalną granicę rzeczną pomiędzy Polską a Czechami. Jest to jeden z nielicznych nieuregulowanych fragmentów Odry – rzeka urzeka tu swoją naturalnością. Odra jest szeroka, ale czasem nieprzewidywalna – może zaskoczyć nie tylko meandrami, ale zmieniającym się nurtem wody.
Płynąc otoczeni jesteśmy piękną przyrodą i to naprawdę ogromny atut tej trasy! Po drodze mija się ładne żwirowo-piaszczyste plaże i wysepki gdzie można zatrzymać się na odpoczynek lub piknik. Dopływając do Zabełkowa na lewym brzegu rzeki można dostrzec wysoką
wieżę widokową górującą ponad drzewami. Jeśli nie kończycie spływu już w Zabełkowie to warto choć na krótki postój zatrzymać się przy tej wieży i spojrzeć na meandrująca Odrę z góry lub wrócić w to miejsce już po zakończonym spływie. Z Zabełkowa można popłynąć dalej kontynuując spływ aż do Krzyżanowic (7 km) i jest to już prosty i bardzo spokojny odcinek rzeki. W Krzyżanowicach Odra napotyka zaporę zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz, w tym miejscu musimy przerwać wodną wędrówkę w dół rzeki Odry, ale możemy kontynuować ją nieco dalej wybierając jako punkt startu przystań kajakową w centrum miasta niedaleko
Zamku Piastowskiego lub kanał Ślepej Ulgi. Poza pięknymi meandrami atrakcją rzeki jest możliwość obserwacji wielu gatunków ptaków i działalności bobrów oraz urozmaicone formy ukształtowania terenu. Okolica pełna jest atrakcji, którymi można wypełnić czas po zakończonym spływie.
Meandry Odry warto podziwiać spacerując ścieżką, która wije się wśród drzew tak jak i one i dojść aż do wspomnianej wieży widokowej, z której pięknie widać Odrę i całą okolicę. Warto zajrzeć do Zamku Chałupki, otacza go bardzo ładny i zadbany park, który jest przyjemnym miejscem na spacer lub wrócić do Raciborza gdzie na odwiedzających czekają kolejne atrakcje.
Graniczne Meandry Odry, fot. frantkiwedrowniczki.pl
Kręta i malownicza PilicaKolejną rzeką niezwykle interesującą dla kajakarzy jest
Pilica, która jest najdłuższym lewym dopływem Wisły o długości 319 kilometrów. Wypływa z kilku źródeł krasowych niedaleko niewielkiego miasta Pilica na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej, a płynąc przecina południową oraz centralną Polskę.
Spływ Pilicą można rozpocząć w pobliżu osiemnastowiecznego
zespołu parkowo-pałacowego Dembińskich w Szczekocinach, a zakończyć po 15 kilometrach przy moście kolejowym w Przyłęku. Na trasie napotykamy dwa młyny i mały sztuczny próg wodny, które wymagają przeniesienia kajaka. Pilica na tym odcinku jest bardzo kręta i malownicza.
W zależności od poziomu wody możemy spodziewać się większej lub mniejszej ilości naturalnych przeszkód. Przy niskim poziomie musimy liczyć się z dużą ilością drzew i konarów wyłaniających się z wody. Podnosi to atrakcyjność spływu, ale wymaga większych umiejętności technicznych. Nagrodą za trud jest większa ilość piaszczystych plaż dobrych do odpoczynku. Z kolei wysoki poziom wody to szybszy nurt rzeki, a bystra woda spycha kajak pod niskie krzaki i pochylone drzewa - to już warunki tylko dla starszych dzieci i osób dorosłych. Teren przez który przepływa Pilica jest zróżnicowany - od otwartego terenu po obszary leśne i obszar Natura 2000 Doliny Górnej Pilicy.
Ci, którzy mają niedosyt, mogą popłynąć jeszcze dalej - aż do Łysakowa co da razem aż 24 km spływu malowniczą meandrującą rzeką. Na stronie www.kajakiemprzezslaskie.pl znajdziecie listę
znakowanych szlaków kajakowych w śląskim oraz interaktywne mapy kajakowe.
Rzeka Pilica, fot. jestradosc.plSpływ kajakowy Pilicą, fot. jestradosc.pl